Οι κορυφαίοι κατασκευαστές τροφίμων και ποτών στον κόσμο σπεύδουν να μειώσουν το αποτύπωμά τους άνθρακα αντιμετωπίζοντας τα λιπάσματα, έναν από τους κρυμμένους ενόχους των εκπομπών στην αλυσίδα αξίας τους.
Εν όψει των κανόνων γνωστοποίησης για τις εκπομπές θερμοκηπίου σε όλες τις αλυσίδες εφοδιασμού τους που θα θεσπιστούν το επόμενο έτος, εταιρείες όπως η PepsiCo, η Heineken και η Nestlé στράφηκαν σε νεοφυείς επιχειρήσεις πράσινων λιπασμάτων για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των επιπέδων εκπομπών.
Τα θρεπτικά συστατικά των καλλιεργειών υποστηρίζουν την παραγωγή των μισών τροφίμων στον κόσμο, αλλά συμβάλλουν ταυτόχρονα σε σημαντικές εκπομπές CO₂. Τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται για γεωργικά συστατικά αντιπροσωπεύουν περίπου το 15% των συνολικών εκπομπών από τις αλυσίδες εφοδιασμού μπύρας και το 35-40% για το ψωμί, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου.
Τα λιπάσματα με βάση το άζωτο και η κοπριά των αγροκτημάτων αποτελούν το 5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, παράγοντας 2,6 δισεκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως, περισσότερο από την παγκόσμια αεροπορία και τη ναυτιλία μαζί, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Food.
Οι εκπομπές από τα θρεπτικά συστατικά των καλλιεργειών θα πρέπει να είναι εύκολο να μειωθούν, καθώς η τεχνολογία υπάρχει και είναι ανταγωνιστική. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ευαισθητοποιηθούν και να στηρίξουν οι παραγωγοί τροφίμων, σύμφωνα με πηγή των Financial Times.
Η Nestle θέλει ηγετική θέση στην πράσινη μετάβαση
Οι παραγωγοί τροφίμων λένε ότι αναγνωρίζουν την ανάγκη για αλλαγή. «Είμαστε η μεγαλύτερη εταιρεία τροφίμων και ποτών στον κόσμο και, επομένως, αν δεν παίρνουμε ηγετική θέση σε αυτό, τότε τι ελπίδα έχουν οι υπόλοιποι;» είπε στους FT ο Ματ Ράιαν, ο οποίος βρίσκεται πίσω από τις προσπάθειες αναγεννητικής γεωργίας της Nestlé UK.
Από τον Ιανουάριο, οι εταιρείες που έχουν συσταθεί στην ΕΕ θα είναι υποχρεωμένες να αναφέρουν το αποτύπωμα άνθρακα ολόκληρων των αλυσίδων εφοδιασμού τους, γνωστές ως εκπομπές «πλαισίου 3». Οι ΗΠΑ επεξεργάζονται παρόμοιους κανόνες, αν και έχουν καθυστερήσει.
Ενώ η παραγωγή λιπασμάτων παράγει διοξείδιο του άνθρακα – που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 1,5% των παγκόσμιων εκπομπών CO₂ – μόλις εφαρμοστούν στη γη, τα μικρόβια στο έδαφος διασπούν τα θρεπτικά συστατικά της καλλιέργειας, παράγοντας οξείδιο του αζώτου, το οποίο έχει θερμαντική επίδραση 265 φορές μεγαλύτερη από το CO₂
Αντιμέτωποι με κανονιστικές αλλαγές, η βιομηχανία και οι εταίροι της έχουν εντείνει τις προσπάθειες για την παραγωγή αμμωνίας χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα – ένα κρίσιμο συστατικό στα λιπάσματα με βάση το άζωτο – και πρακτικές που βελτιώνουν τη λεγόμενη αποδοτικότητα χρήσης αζώτου.
Ο Πάβελ Κισιελέφσκι, διευθύνων σύμβουλος της CCm Technologies, είναι μεταξύ των ιδρυτών νεοσύστατων εταιρειών που επωφελούνται από το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα πράσινα λιπάσματα.
Η εταιρεία αναμειγνύει το CO2 που συλλαμβάνεται από βιομηχανικές δραστηριότητες με οργανικά υλικά, συμπεριλαμβανομένης της λάσπης από εγκαταστάσεις λυμάτων και υποπροϊόντων από εργοστάσια τροφίμων, για να παράγει θρεπτικά συστατικά για τις καλλιέργειες.
Πρόσφατα συνεργάστηκε με τη Nestlé και την Cargill, χρησιμοποιώντας κελύφη κακάο από μια τοποθεσία ζαχαροπλαστικής στο York της Αγγλίας, όπου ο έμπορος γεωργικών προϊόντων επεξεργάζεται κακάο για προϊόντα της Nestlé. Το παραγόμενο λίπασμα χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα χρησιμοποιείται στη συνέχεια σε 120 φάρμες στην αλυσίδα εφοδιασμού της Nestle στο Suffolk και το Northamptonshire.
Τα λιπάσματα υπεύθυνα για 50% εκπομπών
Για καλλιέργειες όπως το σιτάρι, τα λιπάσματα αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των συνολικών εκπομπών που παράγονται. Οπότε, υπάρχει μια διπλή ευκαιρία να μειωθούν τα απόβλητα και να μειωθούν οι εκπομπές εμβέλειας 3.
Η διαδικασία παραγωγής λιπασμάτων της CCm, η οποία έχει πιστοποιηθεί από το Carbon Trust, θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών τουλάχιστον κατά 70%, δήλωσε ο Κισιελέφσκι. Πρόσθεσε ότι η εταιρεία σχεδιάζει να τριπλασιάσει την παραγωγή μέσα στα επόμενα χρόνια και να επεκταθεί στην Ευρώπη.
Στα αλκοολούχα ποτά, η επιδίωξη μιας μπύρας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα οδήγησε τη Heineken να συμμετάσχει σε μια κοινοπραξία επενδυτών που υποστηρίζει τον όμιλο λιπασμάτων FertigHy. Η start-up σχεδιάζει να ξεκινήσει την κατασκευή του πρώτου της εργοστασίου στην Ισπανία το 2025 και στοχεύει να έχει δύο εργοστάσια, που το καθένα θα παράγει 1 εκατομμύριο τόνους λιπασμάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα ετησίως από το 2029.
Η FertigHy, στο οποίο έχει επίσης επενδύσει η γαλλική αγροτική επιχείρηση InVivo, θα παράγει αμμωνία χρησιμοποιώντας υδρογόνο από ηλεκτρόλυση νερού με βάση την ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.
Ο στρατηγικός διευθυντής πρώτων υλών της Heineken, Αλμπέρτο Μεϊνέζ, δήλωσε ότι για να πετύχει τον στόχο της για καθαρό μηδέν μέχρι το 2040, η ζυθοποιία χρειαζόταν προμήθεια λιπασμάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η εταιρεία επένδυσε στο FertigHy επειδή, αν και «η βιομηχανία έκανε «βήματα» για τη μείωση των εκπομπών, «δεν επιταχύνθηκαν», είπε.
Η Tesco, η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνεργάζεται επίσης με κατασκευαστές λιπασμάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων πολλών νεοφυών επιχειρήσεων όπως η CCm. Ο λιανοπωλητής είπε πρόσφατα ότι μετά από αρχικές δοκιμές αγρού παρήγαγε λαχανικά, όπως μαρούλια, καρότα και πατάτες με 50% μείωση των επιπέδων εκπομπών, από το 2024 θα αυξήσει τη δοκιμαστική περιοχή δεκαπλασιασμένα στα 13.000 εκτάρια.
Η TH Clements, ένας από τους εμπλεκόμενους παραγωγούς λαχανικών, διαπίστωσε ότι στο τέλος του πρώτου έτους, η ποιότητα του προϊόντος ήταν «σχεδόν ίδια» και οι αποδόσεις ήταν χαμηλότερες αλλά όχι πολύ μακριά από την κανονική παραγωγή. Ο διευθυντής γεωργίας του ομίλου, Πίτερ Τέιλορ, δήλωσε στους Financial Times ότι υπάρχει μια «πιθανή έκρηξη» της ζήτησης για λιπάσματα χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καθώς η γεωργία βιώνει «μια απολύτως τεράστια» αλλαγή επιπέδου.
Μικρές ποσότητες – ψηλές τιμές
Αν και οι επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις λιπασμάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα έλαβαν ώθηση από την αύξηση των τιμών των παραδοσιακών θρεπτικών ουσιών των καλλιεργειών στον απόηχο του Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία, τα εναλλακτικά προϊόντα παραμένουν ακριβά εν μέρει λόγω των μικρών ποσοτήτων που παράγονται.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές υποσχέσεις, όπως συμβαίνει με πολλές γεωργικές καινοτομίες, τα επίπεδα παραγωγής παραμένουν περιορισμένα, οδηγώντας σε υψηλές τιμές.
Η στροφή σε θρεπτικά συστατικά των καλλιεργειών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα απαιτούσε κρατική υποστήριξη, πιστεύουν ορισμένα στελέχη. Ο Εντουάρ Πιέν της InVivo είπε ότι οι κανονισμοί για τις εκπομπές του πεδίου 3 ήταν απαραίτητοι αλλά όχι επαρκείς και χρειάζονταν κρατικές επιδοτήσεις για να καλυφθεί το χάσμα τιμών μεταξύ των παραδοσιακών λιπασμάτων και των εναλλακτικών χαμηλών εκπομπών άνθρακα – επί του παρόντος περίπου $200 ανά τόνο.
Οι τιμές θα έπεφταν καθώς αυξάνονταν οι όγκοι, αλλά για να συμβεί αυτό, οι ομάδες τροφίμων έπρεπε να συνεργαστούν, αναγνώρισε ο Ράιαν της Nestle.
«Δεν είμαστε ποτέ ο [μόνος αγοραστής] για έναν αγρότη», είπε, προσθέτοντας ότι η Nestlé θα ενδιαφερόταν να δημιουργήσει έναν κόμβο παραγωγής λιπασμάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο με την PepsiCo — «αν βρούμε μια τοποθεσία που να λειτουργεί».