Με ρυθμούς τουλάχιστον 2,3% φέτος και γύρω στο 3% το 2024, θα «τρέξει» η οικονομία, σύμφωνα με τις παραδοχές του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς.
Τι σημαίνει, όμως, αυτό πρακτικά για τους εργαζόμενους;
Με απλά λόγια, όσο μεγαλύτερη είναι η «πίτα» του ΑΕΠ και όσο φροντίζουμε έτσι ώστε τα έσοδα να ξεπερνούν τα έξοδα, αφού βέβαια έχουμε υπολογίσει και τις πληρωμές για τους τόκους του χρέους μας, τόσο μεγαλύτερα είναι τα περιθώρια για αυξήσεις στο δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.
Η κατάθεση του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2024 και η υποβολή του στις Βρυξέλλες, όπως προβλέπει η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για όλες τις χώρες, μοιάζει με ένα ακόμα βήμα προς την κανονικότητα. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα (τουλάχιστον 0,7% φέτος και 2,1% το 2024) ή τη δραστική μείωση του Χρέους (πάνω από 20 μονάδες σε τρία χρόνια) ή τη σταθερή αποκλιμάκωση της ανεργίας (κάτω από 11%), αλλά με τη δυνατότητα των κρατικών ταμείων να ενισχύουν σε μόνιμη βάση το εισόδημα των εργαζομένων στο Δημόσιο και την περαιτέρω βελτίωση των προοπτικών μικρών- μεγάλων επιχειρήσεων έτσι ώστε να προχωρούν σε ανάλογες μισθολογικές αυξήσεις στους εργαζόμενους τους.
Δημόσιο
Για τους περίπου 660.000 υπαλλήλους και λειτουργούς του Δημοσίου το 2024 είναι μια χρονιά ορόσημο, καθώς για πρώτη φορά μετά το μακρινό 2009, ξαναγράφεται στους λογαριασμούς του ΓΛΚ ο όρος «εισοδηματική πολιτική», δηλαδή προβλέπονται μισθολογικές αυξήσεις. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται απλώς για αυξήσεις στα εισαγωγικά κλιμάκια, που συμπαρασύρουν όλη την πυραμίδα, αλλά για αναδιάρθρωση του Ενιαίου Μισθολογίου, με την πρόβλεψη ειδικών επιδομάτων σε συνάρτηση με επιδόσεις και θέσεις ευθύνης.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αρμόδιων υπηρεσιών, με τις αυξήσεις που θα εφαρμοστούν από 1/1/2024 προκύπτει μεσοσταθμική αύξηση 6,5% στα μισθολόγια των δημοσίων υπαλλήλων ή αλλιώς, το μέσο ετήσιο όφελος για τον κάθε δημόσιο υπάλληλο ανέρχεται σε επιπλέον 1.292 ευρώ μικτά ή 800 ευρώ καθαρά.
Ειδικότερα:
1) Καθολική αύξηση 70 ευρώ. Αυξάνεται κατά 70 ευρώ μικτά ο βασικός μισθός όλων των δημοσίων υπαλλήλων. Αφορά τόσο στους υπαλλήλους που εντάσσονται στο Ενιαίο μισθολόγιο (463.000) όσο και σε εκείνους που εντάσσονται στα ειδικά μισθολόγια (200.000). Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 557,5 εκατ. ευρώ κατ’ έτος. Η οριζόντια αυτή αύξηση ευνοεί τους χαμηλόμισθούς, καθώς δίδεται όχι σε ποσοστιαία, αλλά σε σταθερή βάση.
2) Αύξηση οικογενειακής παροχής. Την οικογενειακή παροχή λαμβάνει το 50,3% των δημοσίων υπαλλήλων (334.000) και σήμερα κυμαίνεται σε 50 ευρώ για υπάλληλο με ένα τέκνο, 70 ευρώ για δύο τέκνα, 120 ευρώ για τρία τέκνα, 170 ευρώ για τέσσερα τέκνα και συν 70 ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο (μικτά). Από 1/1/2024 τα ποσά αυξάνονται σε 70 ευρώ για ένα τέκνο, 120 ευρώ για δυο τέκνα, 170 ευρώ για τρία τέκνα, 220 ευρώ για τέσσερα τέκνα και συν 70 ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο. Συνεπώς ένας δημόσιος υπάλληλος με ένα τέκνο θα λάβει επιπλέον αύξηση 20 ευρώ και με δύο και άνω παιδιά επιπλέον 50 ευρώ κ.ο.κ. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 155 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
Τα καλά νέα και τα «αγκάθια» του προϋπολογισμού -«Βουτιά» στην κατανάλωση καυσίμων
3) Αύξηση κατά 30% του επιδόματος θέσης ευθύνης. Το επίδομα θέσης ευθύνης το λαμβάνουν περίπου 65.000 δημόσιοι υπάλληλοι. Αφορά τμηματάρχες, υποδιευθυντές, διευθυντές, γενικούς διευθυντές, ενώ αντιστοίχως αφορά και στα επιδόματα θέσεως ευθύνης των ενστόλων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, των ιατρών του ΕΣΥ, των ερευνητών, των προϊσταμένων εκπαίδευσης κ.λπ.. Έτσι, ένας τμηματάρχης θα λάβει επιπλέον 87 ευρώ, ένας υποδιευθυντής 105 ευρώ, ένας διευθυντής 135 ευρώ και ένας γενικός διευθυντής 300 ευρώ περισσότερα τον μήνα. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 51,6 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
4) Αύξηση κατά 15 ευρώ του επιδόματος ιδιαιτέρων συνθηκών εργασίας των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας που είναι έγγαμοι ή έχουν παιδιά. Πρόκειται για ειδικό επίδομα που το λαμβάνουν 112.000 δικαιούχοι. Το εν λόγω επίδομα αναπροσαρμόζεται από 55 ευρώ σε 70 ευρώ για τους έγγαμους χωρίς τέκνα και από 115 ευρώ σε 130 ευρώ για τους έγγαμους με τέκνα. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 20,2 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
5) Αύξηση κατά 30% του επιδόματος παραμεθορίου. Το επίδομα παραμεθορίου αυξάνεται από 100 στα 130 ευρώ και αφορά 21.200 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, του Λιμενικού, της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 7,7 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
6) Επιπλέον αύξηση μισθών των μελών ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό) και θέσπιση ειδικού επιδόματος βιβλιοθήκης, με συνολική μεσοσταθμική αύξηση αμοιβών κατά 10%. Συγκεκριμένα, αναπροσαρμόζεται, αναδρομικά από 07/10/2022, το μισθολόγιο των μελών ΔΕΠ (12.500 δικαιούχοι) σε συμμόρφωση με τις σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ. Η αύξηση αυτή είναι επιπλέον της αύξησης των 70 ευρώ και της οικογενειακής παροχής που θα λάβουν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι και αναλύθηκε παραπάνω. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 49,8 εκατ. ευρώ για την περίοδο από 07/10/2022 έως 31/12/2023 και σε επιπλέον 40,5 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από 1/1/2024 και μετά.
Για παράδειγμα, Δημόσιος Υπάλληλος με 2 παιδιά θα δει αύξηση 70 περίπου ευρώ τον μήνα στον μισθό του και επιπλέον 50 ευρώ αύξηση της οικογενειακής παροχής για τα δυο παιδιά. Συνολικό ετήσιο όφελος: 1.440 ευρώ. Αν ο υπάλληλος αυτός κατέχει και την θέση τμηματάρχη τότε θα έχει επιπλέον όφελος της τάξεως των 87 ευρώ τον μήνα λόγω της αύξησης κατά 30% του επιδόματος θέσης ευθύνης. Επομένως το συνολικό ετήσιο όφελος κυμαίνεται στα 2.484 ευρώ μικτά ή 1.540 ευρώ καθαρά. Στο συνολικό όφελος θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα αποφέρει επιπλέον όφελος 220 ευρώ τον χρόνο.
Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων που αφορούν τόσο το Ενιαίο όσο και τα Ειδικά Μισθολόγια ανέρχεται σε 857,5 εκατ. ευρώ μικτά ή 530 εκατ. ευρώ καθαρά, (μετά από κρατήσεις και φόρο εισοδήματος) κατ’ έτος από το 2024 και εφεξής. Επιπλέον υπάρχει επιπρόσθετο κόστος 49,8 εκατ. ευρώ για το 2023 που αφορά την αναδρομική αναπροσαρμογή μισθολογίου των μελών ΔΕΠ.
Ιδιωτικός τομέας
Το 2024 είναι χρονιά ορόσημο και για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, καθώς ξαναπιάνουν τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα, το νήμα που είχε «κοπεί» το Φεβρουάριο του 2012, όταν και «πάγωσαν» οι τριετίες, δηλαδή η προσαύξηση μισθού λόγω προϋπηρεσίας.
Η σημαντική αποκλιμάκωση της ανεργίας επί της ουσίας επέτρεψε στην κυβέρνηση να «ξεπαγώσει» τις τριετίες πριν οι δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ «γράψουν» κάτω από 10% σε ετήσια βάση. Αν όλα πάνε καλά, αυτό θα έχει συμβεί πριν ωριμάσουν οι πρώτες τριετίες των νέων εργαζομένων, δηλαδή το 2027, οπότε θα δουν τις αποδοχές τους να αυξάνονται κατά 10%.
Η ενεργοποίηση των τριετιών δεν αφορά μόνο στους νέους εργαζόμενους. Καλύπτει περίπου 600.000 εργαζομένους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό και άλλους 300.000 με συλλογικές συμβάσεις, οι οποίοι «φρέναραν» μισθολογικά, αλλά από τη νέα χρονιά θα συνεχίσουν από εκεί που είχαν σταματήσει. Έτσι, εργαζόμενοι που μπορεί το Φεβρουάριο του 2012 να είχαν ένα εξάμηνο για να καλύψουν την πρώτη τριετία τους, θα τη συμπληρώσουν στο πρώτο εξάμηνο του 2024 και θα έχουν αύξηση 10% στις αποδοχές τους.
Το «ξεπάγωμα» των τριετιών έρχεται να «κουμπώσει» και με τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία εκτός απροόπτου θα αρχίσει να «τρέχει» από τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο της νέας χρονιάς, εκτός αν οι εξελίξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού επιβάλουν την επιτάχυνση των προβλεπόμενων διαδικασιών. Με τα σημερινά δεδομένα, το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι η αύξηση στον κατώτατο μισθό το 2024 θα είναι γύρω στο 5% κι αυτό σημαίνει πρακτικά ότι από τα 780 ευρώ, θα ανέβει στα 819 ευρώ.
