«Κλιματική κρίση» ονομάζεται ο νέος βραχνάς των ελαιοπαραγωγών και στον νομό Αχαΐας, έναν νομό με παραδοσιακά πολύ σημαντικό ρόλο στη συνολική εγχώρια παραγωγή ελαιόλαδου. Οι αυξημένες για την εποχή θερμοκρασίες, οι συνθήκες καύσωνα ήδη από αρχές Ιουνίου, η ξηρασία και ο σε γενικές γραμμές «αλλοπρόσαλλος» καιρός, δεν ευνοεί καθόλου την παραγωγή του επιθυμητού ποσοτικά ελαιόλαδου. Το καλό είναι ότι, στον νομό Αχαΐας, η κλιματική κρίση δεν επηρεάζει- τουλάχιστον μέχρι ώρας- και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, το οποίο όπως εξηγούν οι ειδήμονες στον «Νεολόγο» παραμένει σε εξαιρετικά επίπεδα.
Απογοητευτική η φετινή χρονιά στην Αχαΐα
Όπως εξηγεί στον «Νεολόγο» ο Αντιδήμαρχος Αγροτικής Ανάπτυξης, Κτηνοτροφίας και Αλιείας και Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Δυτικής Αχαΐας Γιώργιος Βεσκούκης, οι ελαιοπαραγωγοί είναι αντιμέτωποι με ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα, το οποίο με την πάροδο του χρόνου θα εντείνεται όλο και περισσότερο. Τονίζοντας τη ζημία που προκαλεί η άνοδος της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, πλήττοντας τις σοδειές, επεσήμανε την απογοητευτική φετινή απόδοση της παραγωγής, που όμως είναι αυξημένη σε σχέση με πέρυσι (ήταν τραγική η χρονιά) κατά 20%. Μάλιστα, εξήγησε ότι η σεζόν 2024 προβλεπόταν- λόγω του κύκλου παραγωγής- πάρα πολύ καλή. Ωστόσο, τα δεδομένα αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποθαρρυντικά, μιας και τελικά μπόρεσαν να παράγουν πολύ μειωμένες ποσότητες καρπού σε σχέση με όσα περίμεναν και προσδοκούσαν. Αυτό εξηγείται αν λάβουμε υπόψη ότι, παρόλο που η ελιά είναι ένα από τα φυτά που έχουν προσαρμοστεί καλύτερα στο ξηρό κλίμα, σε περίπτωση ακραίας ξηρασίας, ενεργοποιεί μηχανισμούς για να προστατευθεί και δεν παράγει πλέον τίποτα. Για να έχει ελιές, χρειάζεται μια ελάχιστη ποσότητα νερού.
«Ακόμη και τώρα πέφτουν καρποί»
Παρόλο που το πρόβλημα έχει κάνει την εμφάνισή του εδώ και δύο χρόνια, βάζοντας τους αγρότες στο «κλίμα» της κλιματικής αλλαγής, οι επιπτώσεις των κυμάτων καύσωνα- ειδικά στη λεκάνη της Μεσογείου όπου και υπαγόμαστε ως χώρα- εντείνονται χρόνο με τον χρόνο. Τους τρέχοντες μήνες λοιπόν είναι που οι Αχαιοί ελαιοπαραγωγοί έζησαν για τα καλά στο «πετσί» τους την οδυνηρή πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης, με μια πρωτοφανούς έκτασης μείωση της παραγωγής τους. Όπως πάντως εξηγούν στον «Νεολόγο», πρόκειται για φαινόμενο που τους ταλαιπωρεί εδώ και δύο χρόνια. «Ακόμα και τώρα πέφτουν καρποί. Τα δέντρα έπρεπε να είναι φορτωμένα στο 80%, αλλά στην πραγματικότητα είναι στο 40%» εξηγεί ο κ. Βεσκούκης.
Από… Οκτώβρη η λυπητερή
Όσον αφορά τις τιμές και αν αυτό θα έχει κάποια επίπτωση στο «πορτοφόλι» των καταναλωτών, αυτό θα φανεί επί της ουσίας τον Οκτώβρη, όταν και θα έχουν διαμορφωθεί πλήρως τα δεδομένα. Πάντως, αν λάβουμε υπόψη την παγκοσμιοποίηση της αγοράς και το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί μικρογραφία των όσων εκτυλίσσονται διεθνώς, αξίζει να εξεταστεί τι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με το IOC, η παγκόσμια παραγωγή μειώθηκε από τα 3,42 εκατομμύρια τόνους το 2021-2022, στα 2,57 εκατομμύρια τόνους το 2022-2023. Σημείωσε δηλαδή πτώση περίπου κατά ένα τέταρτο. Δυσοίωνες μάλιστα φαίνονται και οι σχετικές προβλέψεις, αφού βάσει όσων ανακοινώνονται από τα 37 κράτη μέλη του οργανισμού, η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί και πάλι το 2023-2024 στους 2,41 εκατ. τόνους.
Πώς «μεταφράζεται» αυτό οικονομικά; Όπως ήταν αναμενόμενο, σε μεγάλη αύξηση των τιμών από 50% ως 70%, ανάλογα με την ποικιλία. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί ότι στην Ισπανία, η οποία παρέχει τη μισή από τη συνολική παγκόσμια ποσότητα ελαιόλαδου, οι τιμές έχουν τριπλασιασθεί σε σύγκριση με τις αρχές του 2021. Στην περίπτωση της Ισπανίας, αναφέρθηκε και ο κ. Βεσκούκης, λέγοντας στον «Νεολόγο»: «Τα ελαιόδεντρα που έχουμε στον νομό Αχαΐας είναι τα πιο ανθεκτικά στην ξηρασία. Η Ισπανία που στράφηκε σε άλλα μοσχεύματα, είχε μεγαλύτερη ζημιά».\
Σύμφωνα με τον κ. Βεσκούκη, στην περιοχή μας το πρόβλημα μπορεί να λυθεί με την εφαρμογή ορισμένων μέτρων και την προώθηση κάποιων βελτιωτικών αλλαγών. Για παράδειγμα, η επέκταση του φράγματος του Πηνειού αλλά και η δημιουργία άλλων μικροφραγμάτων θα μπορούσε να βοηθήσει. Όπως τόνισε πάντως, το πρόβλημα είναι πιο έντονο στα ορεινότερα σημεία του νομού Αχαΐας, όπως για παράδειγμα τα χωριά Μαζαράκι και Φλόκα.
Κλείνοντας, άλλες λύσεις που έχουν προταθεί, περιλαμβάνουν τη βοήθεια της γενετικής έρευνας. Σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αναζητούν εδώ και χρόνια τις ποικιλίες των ελαιοδένδρων που είναι πιο καλά προσαρμοσμένα στην κλιματική αλλαγή, κυρίως ανάλογα με το πότε ανθίζουν. Ακόμη, οι επιστήμονες εξετάζουν τους εναλλακτικούς τρόπους άρδευσης, όπως για παράδειγμα η αποθήκευση του νερού της βροχής και η μετέπειτα η αξιοποίησή του, η ανακύκλωση χρησιμοποιημένων υδάτων ή η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται γι’ αυτό που αποκαλείται ως εγκατάλειψη της «επιφανειακής άρδευσης».
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΝΕΟΛΟΓΟΣ –
ΤΗΣ ΚΑΛΥΨΟΥΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ